Najczęściej udzielane świadczenia:
Zasiłek stały
Zasiłek stały przysługuje:
1) pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej tj. 1.010 zł;
2) pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie tj. 823 zł.
Całkowita niezdolność do pracy oznacza:
- całkowitą niezdolność do pracy w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (orzeczenie lekarza orzecznika ZUS o całkowitej niezdolności do pracy, lub o całkowitej niezdolności do pracy oraz samodzielnej egzystencji), albo
- zaliczenie do I lub II grupy inwalidów, lub
- legitymowanie się znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności (odpowiednie orzeczenie Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności). Osoba niezdolna do pracy z tytułu wieku to osoba, która ukończyła 60 lat (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna).
Zasiłek stały nie przysługuje w przypadku zbiegu uprawnień do zasiłku stałego i renty socjalnej, świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego, dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania lub zasiłku dla opiekuna
Zasiłek stały ustala się w wysokości:
1) w przypadku osoby samotnie gospodarującej - różnicy między kwotą stanowiącą 130% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 1.229 zł miesięcznie;
2) w przypadku osoby w rodzinie - różnicy między kwotą stanowiącą 130% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie.
Kwota zasiłku stałego nie może być niższa niż 100 zł miesięcznie.
Bliżej wyjaśniają to poniższe przykłady.
Przykład 1:
Osoba samotna osiąga dochód w wysokości 300 zł miesięcznie. Kryterium dochodowe dla osoby samotnie gospodarującej to 1.010 zł. Różnica wynosi: 1.010 zł x 130% = 1.313 zł – 300 zł = 1.013 zł. Zasiłek stały przyznany będzie w kwocie 1.013 zł miesięcznie.
Przykład 2:
Osoba samotna nie osiąga żadnego dochodu. Kryterium dochodowe dla osoby samotnie gospodarującej to 1.010 zł. Różnica wynosi: 1.010 zł x 130% = 1.313 zł – 0,00 zł = 1.313 zł. Jednak tak ustalona kwota nie jest ostateczna, ponieważ w tym przypadku stosuje się nadrzędną zasadę, zgodnie z którą maksymalna kwota zasiłku stałego wynosi 1.229 zł. W tej sytuacji zasiłek stały przyznany zostanie w kwocie 1.229 zł miesięcznie.
Przykład 3:
Dochód trzyosobowej rodziny wynosi 720 zł (240 zł na osobę w rodzinie). Kryterium dochodowe na osobę w rodzinie to 823 zł. Różnica wynosi: 823 zł x 130% = 1.069,90 zł - 240 zł = 829,90 zł. Zasiłek stały zostanie przyznany w kwocie 829,90 zł miesięcznie.
Zasiłek okresowy
Przysługuje w szczególności ze względu na:
- długotrwałą chorobę,
- niepełnosprawność,
- bezrobocie,
- możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego.
1. Zasiłek okresowy przysługuje:
1) osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej;
2) rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny.
2. Zasiłek okresowy ustala się:
1) w przypadku osoby samotnie gospodarującej - do wysokości różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że miesięczna kwota zasiłku nie może być wyższa niż kwota kryterium dochodowego na osobę w rodzinie;
2) w przypadku rodziny - do wysokości różnicy między kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny.
3. Kwota zasiłku okresowego ustalona zgodnie z ust. 2 nie może być niższa niż 50% różnicy między:
1) kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby;
2) kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny.
4. Kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 20 zł miesięcznie.
Przykłady opisanego mechanizmu:
Przykład 1:
Osoba samotna osiąga dochód w wysokości 300 zł miesięcznie. Kryterium dochodowe dla osoby samotnie gospodarującej to 1.010 zł. Różnica wynosi: 1.010 zł – 300 zł = 710 zł. Zasiłek okresowy wypłacony będzie w kwocie nie mniejszej niż 50% ustalonej uprzednio różnicy, czyli: 710 zł x 50% = 355 zł.
Przykład 2:
Osoba samotna osiąga dochód w wysokości 980 zł miesięcznie. Kryterium dochodowe dla osoby samotnie gospodarującej to 1.010 zł. Różnica wynosi: 1.010 zł – 980 zł = 30 zł. Zasiłek okresowy wypłacony będzie w kwocie nie mniejszej niż 50% ustalonej uprzednio różnicy, czyli: 30 zł x 50% = 15 zł. Jednak tak ustalona kwota nie jest ostateczna, ponieważ w tym przypadku stosuje się nadrzędną zasadę, zgodnie z którą minimalna kwota zasiłku okresowego wynosi 20,00 zł.
Przykład 3:
Dochód trzyosobowej rodziny wynosi 720 zł (240 zł na osobę w rodzinie). Kryterium dochodowe dla trzyosobowej rodziny to 2.469 zł. Różnica wynosi: 2.469 zł - 720 zł = 1.749 zł. Minimalna kwota zasiłku okresowego nie może być mniejsza niż 50% ustalonej poprzednio różnicy, czyli: 1.749 zł x 50% = 874,50 zł.
Zasiłek celowy
W celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej może być przyznany zasiłek celowy. Zasiłek może być przyznany w szczególności na pokrycie w części lub całości kosztów zakupu:
- żywności, leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenie żywieniowego,
- wyrobów medycznych i leczenia, - odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, - ogrzewania, w tym opału,
- drobnych remontów i naprawy w mieszkaniu,
- koszty pogrzebu,
- biletu kredytowego.
Zasiłek może być również przyznany osobie lub rodzinie, która poniosła straty w wyniku:
- zdarzenia losowego,
- klęski żywiołowej lub ekologicznej. W tych przypadkach pomoc może być przyznana niezależnie od dochodu i może nie podlegać zwrotowi. Sytuacja, w której dokonuje się zwrotu pomocy dotyczy osób lub rodzin przekraczających kryterium dochodowe